Boyun fıtığı, günümüzde hem gençlerde hem de ileri yaş grubunda sıkça karşılaşılan sağlık sorunlarından biridir. Çoğunlukla uzun süreli masa başı çalışma, yanlış duruş alışkanlıkları ve yaşa bağlı dejeneratif değişiklikler nedeniyle ortaya çıkar. Boyunda oluşan ağrı, kola yayılan uyuşma ve güçsüzlük gibi şikâyetlere yol açabilir. Erken dönemde fark edilmesi ve doğru yöntemlerle kontrol altına alınması önemlidir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Boyun fıtığı (servikal disk hernisi), boyun omurları arasında yer alan disklerin içindeki jel kıvamındaki yumuşak yapı olan nucleus pulposus’un dış tabakayı (annulus fibrosus) aşarak dışarı çıkması ve omurilik ya da sinir köklerine baskı yapması sonucu ortaya çıkan bir omurga rahatsızlığıdır. Bu durum, özellikle boyun, omuz ve kol bölgelerinde ağrı, uyuşma, karıncalanma, kas güçsüzlüğü ve refleks kaybı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Servikal diskler, boyun hareketliliğini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda omurgaya gelen yükleri de dengeler. Ancak yaşlanma, duruş bozuklukları, hareketsiz yaşam tarzı, uzun süre masa başı çalışma, sigara kullanımı ve yanlış yapılan fiziksel aktiviteler gibi faktörler bu disklerin yapısının bozulmasına neden olabilir. Disk yapısının zayıflaması, iç kısımdaki jelin dışarı taşmasına ve çevre sinir dokularına baskı oluşturmasına yol açar.
Boyun fıtığı her yaşta görülebilmekle birlikte, özellikle 20 ila 40 yaş aralığındaki bireylerde daha sık teşhis edilmektedir. Hastalığın erken evrelerinde uygun egzersiz programları ve yaşam tarzı değişiklikleri ile semptomlar kontrol altına alınabilir. Ancak ilerleyen vakalarda, ağrı kalıcı hale gelebilir ve tedavi süreci daha kapsamlı bir yaklaşımı gerektirebilir.
Boyun Fıtığı Nasıl Anlaşılır?
Boyun fıtığı, sinir kökleri veya omuriliğe baskı yapması nedeniyle farklı şiddette belirtiler ortaya çıkarabilir. Bu şikâyetler kişiden kişiye değişse de genellikle hem boyun bölgesinde hem de kollar ve ellerde hissedilir. Erken dönemde hafif ağrılarla başlayan tablo, ilerleyen evrelerde günlük yaşamı zorlaştıran nörolojik sorunlara yol açabilir.
En sık görülen boyun fıtığı belirtileri şunlardır:
- Boyun ağrısı: Genellikle sürekli ya da hareketle artan ağrı hissi vardır.
- Kola yayılan ağrı: Sinir basısına bağlı olarak ağrı omuz, kol ve ele kadar uzanabilir.
- Uyuşma ve karıncalanma: Özellikle kolda, elde veya parmaklarda hissedilir.
- Kas güçsüzlüğü: Kolları kaldırma, kavrama ya da ince motor hareketlerde zorlanma görülebilir.
- Baş hareketlerinde kısıtlılık: Boynu sağa sola çevirmede zorlanma veya tutulma hissi oluşur.
- Baş ağrısı: Bazı durumlarda boyun kaynaklı baş ağrıları eşlik edebilir.
- Şiddetli durumlarda denge sorunları: Omurilik basısı varsa yürüme güçlüğü, denge kaybı gibi bulgular ortaya çıkabilir.
Belirtiler, fıtığın bulunduğu seviyeye ve sinir basısının derecesine bağlı olarak farklılık gösterir. Hafif vakalarda yalnızca boyun tutulması yaşanabilirken, ileri vakalarda el becerilerinde kayıp ve günlük aktivitelerde kısıtlılık meydana gelebilir. Bu nedenle belirtiler göz ardı edilmemeli ve uzman değerlendirmesi ihmal edilmemelidir.
Boyun Fıtığı Neden Olur?
Boyun fıtığı, omurlar arasında yer alan disklerin zayıflaması veya hasar görmesi sonucu ortaya çıkar. Bu duruma yol açan başlıca nedenler şunlardır:
- Yanlış duruş alışkanlıkları: Uzun süre bilgisayar başında oturmak, telefonu öne eğilerek kullanmak (tek boyun sendromu) gibi durumlar disklere baskıyı artırır.
- Travmalar ve kazalar: Ani darbeler, düşmeler veya trafik kazaları boyun omurlarına zarar verebilir.
- Ağır yük kaldırma: Yanlış teknikle yük kaldırmak boyun ve omurga sağlığını olumsuz etkiler.
- Yaşlanma: Yaş ilerledikçe disklerin esnekliği azalır, bu da fıtık riskini artırır.
- Hareketsiz yaşam tarzı: Düzenli egzersiz yapılmaması kasların zayıflamasına ve boyun bölgesinin daha kolay hasar görmesine yol açar.
- Genetik yatkınlık: Bazı kişilerde yapısal olarak disk problemlerine eğilim olabilir.
