Faset sendromu, omurgadaki küçük eklemlerin hasar görmesi veya aşınması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle bel ve boyun bölgesinde ağrıya yol açar. Tedavide amaç ağrıyı azaltmak, hareket kabiliyetini artırmak ve yaşam kalitesini yükseltmektir.
Faset sendromu, omurgada omurları birbirine bağlayan faset eklemlerinin aşınması, dejenerasyonu veya iltihaplanmasıyla oluşur. Bu eklemler omurganın esnekliğini sağlar, ancak zamanla yıprandıklarında ağrı, sertlik ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.
Belirtiler genellikle bel veya boyun bölgesinde lokalize ağrı ile başlar ve bazen kalça, omuz veya bacağa yansıyabilir. En sık nedenleri arasında yaşa bağlı dejeneratif değişiklikler, travmalar, ağır yük kaldırma ve yanlış duruş alışkanlıkları bulunur.
Faset sendromu çoğunlukla omurga MR veya BT görüntülemeleriyle tanı alır. Erken teşhis ve uygun tedavi ile hastaların büyük kısmında şikâyetler kontrol altına alınabilir.
Faset Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Faset sendromu ya da faset eklem sendromu, genellikle omurganın bel ve boyun bölgelerinde ortaya çıkan ağrılarla kendini gösterir. Belirtiler kişiden kişiye değişiklik gösterebilir, ancak en sık görülen şikâyetler şunlardır:
Bel veya boyun bölgesinde lokalize ağrı
Uzun süre ayakta durduğunda ya da oturduğunda artan ağrı
Geriye doğru eğilme veya yana dönme hareketleriyle şiddetlenen ağrı
Sabahları belirgin olan eklem sertliği ve tutukluk hissi
Kalça, omuz veya üst bacaklara yayılan ağrı
Omurgada hareket kısıtlılığı ve esneklik kaybı
Faset eklem sendromu belirtileri çoğu zaman bel fıtığı gibi başka sorunlarla karışabilir. Bu nedenle kesin tanı için görüntüleme yöntemleri ve uzman hekim muayenesi gereklidir.
Faset Sendromu Neden Olur?
Faset sendromu ya da faset eklem sendromu, omurgayı birbirine bağlayan faset eklemlerinin yapısal bozulmasıyla ortaya çıkar. Bu bozulmanın altında yatan nedenler farklı olabilir:
Yaşa bağlı dejenerasyon: Zamanla faset eklemlerinde kıkırdak dokusu aşınır ve eklem yüzeyleri zarar görür.
Travmalar: Düşme, kaza veya ani darbeler eklem yapısını bozarak sendroma yol açabilir.
Tekrarlayan zorlanmalar: Ağır yük kaldırmak, yanlış oturuş ve sürekli öne eğilme gibi hareketler eklem aşınmasını hızlandırır.
Omurga hastalıkları: Bel fıtığı, skolyoz veya bel kayması gibi durumlar eklem üzerine ekstra yük bindirir.
Obezite: Fazla kilo omurgaya binen basıncı artırarak faset eklemlerinin daha hızlı yıpranmasına neden olabilir.
Bu nedenler faset eklem sendromunun gelişmesine zemin hazırlar. Risk faktörlerini azaltmak ve erken tanı koymak, hastalığın ilerlemesini önlemede önemli bir adımdır.
Faset eklem sendromu tedavisi, hastalığın şiddetine ve kişinin yaşam kalitesine etkisine göre basamaklı olarak planlanır. İlk adımda yaşam tarzı düzenlemeleri ve egzersiz programları uygulanırken, daha ileri aşamalarda ilaç tedavisi, enjeksiyonlar veya girişimsel yöntemler devreye girebilir. Cerrahi ise yalnızca diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı nadir durumlarda tercih edilir.
Faset Sendromu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Faset eklem sendromu için tedavi seçenekleri kademeli olarak planlanır. Hafif vakalarda günlük alışkanlıkların düzenlenmesi ve egzersizler ön plandayken, şiddetli ağrılarda daha ileri yöntemler gerekebilir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Doğru duruş, ağır yükten kaçınma ve düzenli hareket ağrı kontrolüne yardımcı olur.
Fizik tedavi ve egzersiz: Kasları güçlendiren ve esnekliği artıran programlar omurga desteğini güçlendirir.
İlaç tedavisi: Ağrı ve iltihabı azaltmak için kısa süreli ilaçlar kullanılabilir.
Enjeksiyonlar: Faset eklemlere yapılan enjeksiyonlar, ağrıyı geçici olarak hafifletebilir.
Radyofrekans ablasyon: Uygun hastalarda sinir uçlarının etkisiz hale getirilmesiyle daha uzun süreli rahatlama sağlanabilir.
Cerrahi seçenekler: Çok nadir olarak, diğer tedavilerin fayda sağlamadığı durumlarda uygulanır.
Her yöntemin seçimi, hastanın şikâyetlerinin şiddetine ve görüntüleme bulgularına göre uzman hekim tarafından yapılır.
Faset Sendromunda Proloterapi Tedavisi
Faset sendromunda proloterapi tedavisi, destekleyici bir yöntem olarak düşünülebilir. Bu yaklaşım, omurga çevresindeki bağ dokularının güçlenmesine katkı sağlayarak faset eklem kaynaklı ağrıların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca omurganın stabilitesini destekleyerek hareket kısıtlılığının azaltılmasına katkı sunabilir.
Faset Sendromunda Prolozon Tedavisi
Faset sendromunda prolozon tedavisi, destekleyici bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Bu yaklaşım, omurga çevresindeki dokuların dolaşımını artırmaya ve iyileşme süreçlerini desteklemeye yardımcı olabilir. Böylece faset eklem kaynaklı ağrıların hafifletilmesine, kas gerginliğinin azaltılmasına ve hareket kabiliyetinin artırılmasına katkı sağlayabilir.
Sonuç
Faset sendromu, omurgadaki faset eklemlerinin aşınması veya bozulmasıyla gelişen, özellikle bel ve boyun bölgesinde ağrıya neden olan bir rahatsızlıktır. Erken dönemde yaşam tarzı düzenlemeleri, egzersiz ve ilaç tedavisiyle yönetilebilirken, ileri vakalarda enjeksiyonlar veya radyofrekans gibi girişimsel yöntemler tercih edilebilir.
Destekleyici yaklaşımlar arasında yer alan proloterapi ve prolozon, faset eklem kaynaklı ağrıların hafifletilmesine, omurga stabilitesinin artırılmasına ve yaşam kalitesinin yükseltilmesine katkı sağlayabilir. Ancak bu yöntemlerin kişiye uygunluğu ve etkinliği mutlaka uzman hekim değerlendirmesiyle belirlenmelidir.
Kaynakça:
Mayo Clinic – Back pain causes
Cleveland Clinic – Facet Joint Syndrome
NHS – Back pain treatment
OrthoInfo (AAOS) – Facet Joint Problems
NIH PubMed – Manchikanti L, et al. Facet joint pain and the role of diagnostic blocks. Curr Rev Musculoskelet Med. 2008;1(1):15–24.
NIH PubMed – Hauser RA, et al. A Systematic Review of Prolotherapy for Chronic Musculoskeletal Pain. Clin Med Insights Arthritis Musculoskelet Disord. 2016;9:139–159.
NIH PubMed – Elvis AM, Ekta JS. Ozone therapy: A clinical review. J Nat Sci Biol Med. 2011;2(1):66–70.
