Ganglion kisti, özellikle el bileği ve el çevresinde sık görülen iyi huylu kistik oluşumlardır. Genellikle zararsızdırlar ancak şişlik, rahatsızlık veya estetik kaygılara yol açabilirler. Kistler bazen kendiliğinden küçülürken, bazı durumlarda tedavi gerektirebilir.
Ganglion Kisti Nedir?
Ganglion kisti, eklem kapsülü ya da tendon kılıfından kaynaklanan, jel kıvamında sıvı içeren kistik yapılardır. Çoğunlukla el bileğinde ortaya çıkarlar ancak el, parmak ya da ayak bileğinde de görülebilirler. Kistin içinde bulunan sıvı, eklem sıvısına benzer yapıda olup, kistin büyüklüğü günlük aktivitelere ve ekleme binen yüke bağlı olarak değişebilir.
Bu kistler genellikle iyi huyludur ve kansere dönüşmezler. Ancak büyüklüğüne ve yerine bağlı olarak sinirlere baskı yapabilir, ağrı veya uyuşma gibi belirtilere neden olabilir. Klinik muayene ve görüntüleme yöntemleri ile tanı konur. Çoğu zaman tedaviye gerek duyulmasa da, rahatsızlık verdiğinde boşaltma ya da cerrahi yöntemler uygulanabilir.
Ganglion Kisti Belirtileri Nelerdir?
Ganglion kistleri genellikle zararsızdır ve bazı durumlarda belirti vermeden fark edilir. Ancak kistin boyutu, yeri ve çevre dokulara yaptığı baskı semptomların ortaya çıkmasına yol açabilir.
- El veya bilekte şişlik ve yuvarlak kitle
- Büyüklüğü değişen, zaman zaman küçülüp büyüyen şişlik
- Özellikle hareketle artan ağrı veya rahatsızlık hissi
- Sinirlere baskı sonucu karıncalanma, uyuşma ya da güçsüzlük
- Eklem hareketlerinde kısıtlılık
Kist bazen ağrısız olabilir ve yalnızca estetik bir sorun olarak fark edilir. Ancak belirtiler günlük yaşamı etkiliyorsa tedavi seçeneği değerlendirilmelidir.
Ganglion Kisti Neden Olur?
Ganglion kistlerinin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak eklemlerdeki ve tendon kılıflarındaki bağ dokuların zayıflaması veya yıpranması sonucu ortaya çıktıkları düşünülmektedir. Kist, bu dokulardan dışarı sızan jel kıvamındaki eklem sıvısının birikmesiyle oluşur.
- Tekrarlayan hareketler: Özellikle bilek ve parmaklarda sürekli yapılan işler kist oluşumunu tetikleyebilir.
- Travma: Önceden geçirilmiş eklem veya tendon yaralanmaları risk oluşturur.
- Eklem hastalıkları: Osteoartrit gibi eklem dejenerasyonu görülen kişilerde daha sık ortaya çıkabilir.
- Yaş ve cinsiyet: En sık 20–40 yaş arası kadınlarda görülür.
Bu faktörler kistin gelişimini kolaylaştırsa da, bazı kişilerde hiçbir belirgin neden olmadan da ganglion kisti oluşabilir.
Ganglion Kisti Nerelerde Olur?
Ganglion kistleri vücudun farklı eklem ve tendon bölgelerinde görülebilir. Ancak en sık üst ekstremitede, özellikle de el bileğinde ortaya çıkar. En sık görüldüğü bölgeleri şu şekilde özetleyebiliriz:
- El bileği üst kısmı (dorsal bilek): Ganglion kistlerinin en yaygın yerleşim yeridir.
- El bileği avuç içi tarafı (volar bilek): Damar ve sinirlere yakın olduğu için bu bölgede şikâyetler daha belirgin olabilir.
- Parmak eklemleri: Özellikle tırnağa yakın eklemlerde küçük kistler görülebilir.
- Elin tendon kılıfları: Parmakların hareketini sağlayan tendonların üzerinde gelişebilir.
- Ayak bileği ve ayak sırtı: Daha az rastlanmakla birlikte alt ekstremitede de kistler oluşabilir.
Yerleşim bölgesi, kistin verdiği belirtileri ve tedavi yaklaşımını doğrudan etkileyebilir.
