Menisküs Nedir?
Menisküs, diz eklemi içerisinde yer alan ve uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında bulunan, C şeklindeki kıkırdak yapılar olarak tanımlanır. Dizde her biri iç (medial) ve dış (lateral) olmak üzere iki adet menisküs bulunur. Bu yapılar, eklem hareketleri sırasında şok emici (amortisör) görevi üstlenerek, kemikler arası sürtünmeyi azaltır, dizin stabilitesini artırır ve kıkırdak dokunun aşırı baskı altında yıpranmasını önler.
Menisküs, dizin pürüzsüz ve ağrısız bir şekilde hareket etmesini sağlar. Aynı zamanda vücut ağırlığını alt bacağa dengeli bir şekilde dağıtarak eklemi korur. Sağlıklı bir menisküs yapısı, özellikle koşma, zıplama, çömelme gibi fiziksel aktivitelerde dizin dayanıklılığını artırır.
Menisküs Yırtığı Nedir?
Menisküs yırtığı, bu kıkırdak yapının ani bir burkulma, zorlanma veya diz üzerine aşırı yük binmesi sonucu yırtılmasıdır. Sporcularda sıklıkla diz bükülü pozisyondayken ayağın sabit kalıp, üst bacağın dönmesiyle meydana gelir. Ayrıca yaşa bağlı olarak menisküs dokusunun zamanla zayıflaması da yırtılma riskini artırır.
Menisküs Yaygın belirtileri arasında:
1.Dizde ani veya sürekli ağrı,
2.Kıtlama sesi veya takılma hissi,
3.Şişlik ve eklem sertliği,
4.Dizi tam bükememe veya düz bir şekilde uzatamama yer alır.
Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Menisküs yırtığı, diz ekleminde ani bir dönme, bükülme veya aşırı yüklenme sonucu meydana gelen ciddi bir yaralanmadır. Bu durum, dizde ağrıya, şişliğe ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Menisküs yırtığı oluştuğu anda dizden gelen “patlama” ya da “çatırtı” sesi, yırtığın en tipik belirtilerindendir.
Yırtık sonrasında ortaya çıkan en yaygın belirtiler şunlardır:
1.Dizden gelen ani “patlama” sesi veya çıtırtı hissi
2.Dizde şişlik, hassasiyet ve sertlik
3.Dizi bükme, dönme ya da düzleştirme sırasında zorlanma ve ağrı
4.Dizde kilitlenme hissi; hareket ederken aniden takılma veya durma
5.Dizde güvensizlik hissi; yürürken dizin boşalacakmış gibi hissettirmesi
6.Merdiven çıkarken veya çömelirken zorlanma
7.Hareket sırasında dizden gelen sesler (kıtlama, sürtünme gibi)
Menisküs belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak erken dönemde tanı konulması, eklem hasarını azaltmak ve daha etkin bir tedavi planı oluşturmak açısından oldukça önemlidir.
Menisküs Yırtığı Neden Olur?
Menisküs yırtığı, diz eklemini oluşturan kıkırdak yapının zorlanması, aşınması veya travmaya maruz kalması sonucu oluşur. Bu durum genç yaşlarda genellikle ani hareketler ve spor kazalarıyla ortaya çıkarken, ileri yaşlarda ise dejeneratif değişikliklere bağlı olarak kendiliğinden meydana gelebilir. Menisküs yırtıkları hem akut travmalar hem de zamanla gelişen aşınmalar sonucunda oluşabilir.
Menisküs yırtığına yol açan başlıca nedenler şunlardır:
1.Spor sırasında yapılan ani dönme, yön değiştirme veya diz üzerine gelen darbeler
2.Futbol, basketbol, kayak gibi temaslı ve yoğun tempolu sporlarda yaşanan zorlanmalar
3.Diz üzerine aşırı yük binmesi sonucu oluşan mikro travmalar
4.Diz çökmek, çömelmek veya ağır nesneleri kaldırmak gibi günlük aktivitelerde oluşan zorlamalar
5.İleri yaşlarda menisküs dokusunun esnekliğini kaybetmesi ve zayıflaması
6.Dizde kireçlenme (osteoartrit) gibi dejeneratif hastalıkların menisküs yapısını zayıflatması
7.Aşırı kilo nedeniyle diz eklemine uzun süreli ve tekrarlayıcı baskı uygulanması
8.Doğuştan gelen eklem yapısı bozuklukları veya dizin biyomekanik dengesizlikleri
Özellikle yaşlanmaya bağlı menisküs yırtıkları, çok az bir travmayla ya da hiçbir travma olmadan bile ortaya çıkabilir. Erken teşhis, yırtığın ilerlemesini önlemeye ve diz sağlığını korumaya yardımcı olur.