Peroneal Tendinit tedavisi, ayak bileği dışındaki peroneal tendonların aşırı zorlanma sonucu oluşan iltihabını ve ağrısını azaltmayı amaçlar. Tedavi; istirahat, fizik tedavi ve rejeneratif enjeksiyonlarla tendonun iyileşmesini destekler, kas-sinir dengesini koruyarak yeniden yaralanma riskini azaltır. Bu içeriğimizde belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri hakkındaki detayları bulabilirsiniz.
Peroneal Tendinit Nedir?
Peroneal Tendinit, ayak bileğinin dış kısmında yer alan peroneal kas ve tendonların (peroneus longus ve peroneus brevis) aşırı zorlanma, tekrarlayan hareket veya ani travmalar sonucu iltihaplanması ve tahriş olmasıyla ortaya çıkan bir tendon hastalığıdır. Bu tendonlar, ayağın dış yanından geçerek bileği stabilize eder ve yürürken ya da koşarken ayağın dışa dönmesini (eversiyon) sağlar.
Tendonlar, aşırı yük altında veya yanlış ayak basma gibi nedenlerle zorlandığında, lif yapısında mikro yırtıklar ve iltihabi reaksiyonlar oluşur. Bu durum başlangıçta sadece aktivite sırasında ağrı yaparken, ilerleyen evrelerde dinlenme sırasında bile hissedilen sürekli ağrıya dönüşebilir.
Peroneal Tendinit çoğunlukla sporcularda, koşucularda, düztaban ya da yüksek kavisli ayak yapısına sahip bireylerde görülür. Ayrıca ayak bileği burkulmaları, uygunsuz ayakkabı kullanımı veya dengesiz zeminlerde yürüme de riski artıran faktörlerdir.
Kronikleşen durumlarda peroneal tendon dejenerasyonu (tendinopati) gelişebilir; bu da dokunun kalitesini düşürerek yırtılma riskini artırır. Erken tanı ve uygun tedaviyle tendon dokusu tamamen iyileşebilir, fonksiyon geri kazanılabilir ve tekrar eden yaralanmalar önlenebilir.
Peroneal Tendinit Belirtileri Nelerdir?
Peroneal Tendinit, genellikle ayak bileğinin dış kısmında, topuğun arkasına doğru yayılan künt veya yanıcı tarzda ağrıyla kendini gösterir. Bu ağrı çoğunlukla yürürken, koşarken veya merdiven inip çıkarken belirginleşir. Hastalık ilerledikçe, ağrı dinlenme halinde bile hissedilebilir. genellikle yavaş başlayan ve zamanla şiddetlenen bu semptomları aşağıdaki şekilde listeledir.
- Ayak bileği dış yan duvarında ağrı ve hassasiyet
- Bilek hareketlerinde krepitasyon (tendon sürtünmesi hissi)
- Aktiviteyle artan, dinlenmeyle azalan ağrı
- Ayak bileği çevresinde hafif şişlik veya kızarıklık
- Koşu veya ani dönüş hareketlerinde artan yanma hissi
- Ayak bileğinde dengesizlik veya boşalma hissi
- Ayakkabı arkasına sürtünme ile ağrının tetiklenmesi
Kronikleşmiş olgularda tendon çevresinde kalınlaşma, sertlik veya sabahları ilk adımda ağrı görülebilir. Bu belirtiler dikkate alınmadığında, tendinit tablosu ilerleyerek tendinopati veya tendon yırtığına dönüşebilir.
Peroneal Tendinit Nedenleri Nelerdir?
Peroneal Tendinit, genellikle aşırı kullanım, yanlış ayak mekaniği veya tekrarlayan mikrotravmalar sonucu ortaya çıkar. Peroneal tendonlar, ayağın dış kısmında stabilite sağlayan yapılar olduğundan, sürekli yüklenme veya hatalı hareket paternleri tendon liflerinde iltihap ve dejenerasyona yol açar.
- Tekrarlayan aşırı kullanım: Uzun mesafe koşu, zıplama, futbol veya tenis gibi bileğe sürekli stres bindiren aktiviteler.
- Ayak bileği burkulmaları: Geçirilmiş veya tam iyileşmemiş inversiyon (içe dönme) yaralanmaları, tendonun zorlanmasına neden olur.
- Anatomik faktörler: Yüksek kavisli (pes cavus) ya da düztaban (pes planus) ayak yapısı, tendona binen kuvveti artırır.
- Yanlış ayakkabı seçimi: Ayağı yeterince desteklemeyen ya da topuk yapısı sert ayakkabılar.
- Kas dengesizlikleri: Baldır ve ayak bileği çevresi kaslarının zayıf veya aşırı gergin olması.
- Yanlış antrenman tekniği: Ani yük artışı, ısınmadan yapılan egzersiz veya dengesiz zeminlerde koşmak.
- Postür ve yürüyüş bozuklukları: Ayağın dışa basması (supinasyon) gibi biyomekanik hatalar.
Zaman içinde bu etkenler, tendonun elastik yapısını zayıflatarak liflerde mikro yırtıklar ve kronik inflamasyon oluşturur. Bu süreç kontrol altına alınmazsa, tablo peroneal tendinopati veya tendon yırtığına ilerleyebilir.
Peroneal Tendinit Egzersizleri Nelerdir?
Peroneal Tendinit egzersizleri, tendon üzerindeki yükü kontrollü biçimde yeniden düzenlemeyi, ağrıyı azaltmayı ve kas-sinir dengesini güçlendirmeyi amaçlar. Bu egzersizler genellikle akut dönemde dinlenme ve yük azaltımı sonrasında, fizyoterapist eşliğinde aşamalı olarak uygulanır. Aşağıda ağrı kontrolü ve fonksiyonel güçlenme sağlayan temel egzersizlerden bazıları yer almaktadır.
- İzometrik eversiyon: Ayağı dışa doğru itmeye çalışırken sabit bir dirençle (örneğin duvar ya da lastik bantla) 5–10 saniye basınç uygulamak. Ağrısız güçlenme sağlar.
- Eksantrik eversiyon: Lastik egzersiz bandı ile ayağı yavaşça dışa doğru itip kontrollü şekilde başlangıç pozisyonuna dönmek. Tendon liflerinin yeniden yapılanmasını destekler.
- Denge tahtası (balance board) çalışmaları: Ayak bileği stabilitesini artırarak yeniden yaralanma riskini azaltır.
- Kalf esnetme (gastroknemius–soleus stretch): Baldır kaslarının esnekliğini artırır, tendon üzerindeki çekme kuvvetini azaltır.
- Ayak bileği çevresi propriosepsiyon egzersizleri: Tek ayak üzerinde durma veya hafif zemin dengesizlikleriyle yapılan çalışmalar, sinir-kas koordinasyonunu geliştirir.
- Ayak taban rulo masajı: Kas ve fasyal gevşemeyi destekler, dolaşımı artırır.
Egzersizler ağrısız sınırlar içinde, her gün 10–15 tekrar olarak başlanmalı ve güç arttıkça direnç kademeli olarak yükseltilmelidir. Düzenli uygulandığında bu program, peroneal tendonun dayanıklılığını artırır ve tekrar eden tendinit ataklarını önlemeye yardımcı olur.
