Servikal radikülopati, boyun omurlarındaki sinir köklerinin baskı altında kalması sonucu gelişen bir durumdur. Tedavinin amacı ağrıyı hafifletmek, sinir üzerindeki basıyı azaltmak ve fonksiyon kaybını önlemektir. Erken dönemde ilaç, istirahat ve fizik tedavi yöntemleri uygulanırken, ilerleyen vakalarda rejeneratif veya cerrahi yaklaşımlar gerekebilir. Zamanında müdahale, kalıcı hale gelmesinin önlemesi açısından önemlidir.
Servikal Radikülopati (Sıkışmış Sinir) Nedir?
Servikal radikülopati, boyun omurlarından çıkan sinir köklerinin baskı altında kalması veya tahriş olması sonucu ortaya çıkan bir sinir sıkışması durumudur. Bu sinirler, omurilikten çıkarak omuz, kol ve ellere uzanır; bu nedenle sıkışma olduğunda boyundan kola yayılan ağrı, uyuşma ve kas gücü kaybı gelişebilir.
En sık etkilenen bölgeler C5, C6 ve C7 sinir kökleri olup, bunlar başın arkasından el parmaklarına kadar uzanan alanlarda duyusal ve motor fonksiyonları kontrol eder.
Sıkışma genellikle boyun fıtığı (servikal disk hernisi), kireçlenme (spondiloz) veya travma sonrası gelişen doku daralmaları nedeniyle oluşur. Zamanla disklerin su içeriğini kaybetmesi, omurlar arasındaki boşluğun azalmasına ve sinir köklerine baskı yapılmasına yol açar.
Bu durum, tek taraflı ağrı, elektriklenme hissi, karıncalanma veya güçsüzlükle kendini gösterir. Erken tanı ve uygun tedavi uygulanmadığında sinir hasarı kalıcı hale gelebilir ve günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde kısıtlayabilir.
Servikal Radikülopati (Sıkışmış Sinir) Belirtileri Nelerdir?
Servikal radikülopati belirtileri, sıkışan sinir kökünün konumuna ve baskının şiddetine göre değişir. Semptomlar genellikle boyunda başlayan ağrının omuz, kol veya el parmaklarına doğru yayılmasıyla fark edilir. Ağrı, çoğu zaman yanma, batma veya elektrik çarpması hissi şeklindedir. En yaygın görülen belirtileri aşağıdaki şekilde özetledik.
- Boyundan kola, ön kola veya parmaklara yayılan ağrı ve yanma hissi
- Uyuşma veya karıncalanma (özellikle başparmak, işaret veya orta parmakta)
- Etkilenen bölgede kas zayıflığı veya refleks kaybı
- Boyun hareketleriyle artan ağrı veya çekilme hissi
- Uzun süre aynı pozisyonda kalındığında artan rahatsızlık
- İleri vakalarda el becerilerinde azalma ve kavrama gücünde kayıp
Belirtiler bazen boyunla sınırlı kalabilir, bazen de kola ve ele yayılır. Bu nedenle erken dönemde doğru tanı konulması, sinir hasarının ilerlemesini ve kalıcı kas güçsüzlüğünü önlemek açısından büyük önem taşır.
Servikal Radikülopati (Sıkışmış Sinir) Neden Olur?
Servikal radikülopati, boyun omurlarından çıkan sinir köklerinin mekanik baskı veya kimyasal tahriş nedeniyle sıkışması sonucu gelişir. Bu baskı, çoğunlukla omurga yapısındaki bozulmalar veya yumuşak dokulardaki dejeneratif değişikliklerden kaynaklanır. Başlıca sebepleri aşağıdaki şekilde sıraladık.
- Boyun fıtığı (Servikal disk hernisi): Omurlar arasındaki diskin dışa taşması sinir köküne baskı yapar.
- Servikal spondiloz (boyun kireçlenmesi): Yaşla birlikte kemik çıkıntılar (osteofitler) oluşur ve sinir kanallarını daraltır.
- Disk dejenerasyonu: Disklerin su kaybına uğramasıyla omurlar arasındaki mesafe azalır ve sinir sıkışması gelişir.
- Travmalar: Ani boyun hareketleri veya kazalar sonucunda disk veya bağ dokular zarar görebilir.
- Duruş bozukluğu: Uzun süre bilgisayar başında veya öne eğik pozisyonda durmak kas dengesini bozar.
- Kas spazmı veya ödem: Yumuşak dokuların şişmesi sinir kanallarını daraltarak geçici sıkışmaya yol açabilir.
- Doğumsal veya yapısal bozukluklar: Servikal kanalın dar olması sinir basısına yatkınlık oluşturur.
Bu nedenler zamanla birleşerek sinir kökünün tahriş olmasına, ağrı ve fonksiyon kaybına yol açar. Erken dönemde müdahale edilmezse süreç kronik sinir sıkışması ve kas zayıflığına ilerleyebilir.
Servikal Radikülopati (Sıkışmış Sinir) Testleri Nelerdir?
Servikal radikülopati tanısında amaç, sinir kökü sıkışmasının yerini ve şiddetini doğru şekilde belirlemektir.
Tanı, hastanın öyküsü, fizik muayene bulguları ve görüntüleme testlerinin birlikte değerlendirilmesiyle konur.
Fizik Muayene Testleri
- Spurling Testi: Baş yan tarafa eğilip aşağı bastırıldığında ağrının kola yayılması sinir kökü basısını gösterir.
- Jackson Testi: Başın ekstansiyona ve rotasyona getirilmesiyle artan ağrı, servikal sinir sıkışmasını düşündürür.
- Lhermitte Belirtisi: Boyun öne eğildiğinde elektrik çarpması hissi oluşması, sinir irritasyonuna işaret eder.
- Distraction Testi: Baş hafif yukarı çekildiğinde ağrının azalması sinir üzerindeki baskının hafiflediğini gösterir.
Görüntüleme Yöntemleri:
- MRI (Manyetik Rezonans Görüntüleme): Sinir kökü, disk ve yumuşak dokuların detaylı incelenmesini sağlar.
- BT (Bilgisayarlı Tomografi): Kemik yapıdaki daralmalar ve osteofit oluşumlarını gösterir.
- Röntgen: Omur hizalanması ve kireçlenme gibi genel yapısal değişiklikler hakkında bilgi verir.
Elektrofizyolojik Testler:
- EMG (Elektromiyografi): Sinir iletim hızını ölçerek sinir hasarının düzeyini belirler.
- Nerve Conduction Study (NCS): Elektriksel uyarı ile sinir fonksiyonlarını değerlendirir.
Bu testlerin birlikte değerlendirilmesi, sinir sıkışmasının kaynağını ve tedavi planını netleştirir.
Servikal Radikülopati (Sıkışmış Sinir) Egzersizleri
Servikal radikülopati egzersizleri, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak, kas dengesini yeniden sağlamak ve boyun hareket açıklığını korumak amacıyla uygulanır.
Bu egzersizler düzenli yapıldığında ağrıyı hafifletir, duruşu düzeltir ve sinir dolaşımını artırarak iyileşmeyi destekler. Ancak her egzersiz programı, hastanın durumuna göre fizyoterapist veya hekim gözetiminde planlanmalıdır.
- Boyun Germe (Neck Stretch): Baş yavaşça yana eğilerek trapez kası esnetilir, 15 saniye tutulur ve diğer tarafa geçilir.
- Servikal Rotasyon: Baş sağa ve sola doğru yavaşça çevrilir; hareket ağrı sınırında tutulmalıdır.
- Chin Tuck (Çene Germe): Çene hafifçe içe çekilerek başın düz pozisyonu korunur, duruş kaslarını güçlendirir.
- Skapular Retraksiyon: Omuzlar hafifçe geriye çekilir, kürek kemikleri birbirine yaklaştırılır. Bu, boyun kaslarını destekler.
- Sinir Mobilizasyonu (Nerve Gliding): Kola doğru uzanan sinirin hareket açıklığını korumaya yardımcı olur; özellikle kola yayılan uyuşmalarda faydalıdır.
- Postür Egzersizleri: Bilgisayar başında otururken omuzları dik ve kulak hizasında tutmayı alışkanlık haline getirmek, sinir üzerindeki basıyı azaltır.
Egzersizler sırasında ağrı artışı hissedilirse uygulama sonlandırılmalı ve hekimle görüşülmelidir. Düzenli uygulanan doğru egzersizler, sinir sıkışmasının neden olduğu kas gerginliğini azaltır ve günlük yaşam kalitesini belirgin şekilde artırır.
