Sırt Fıtığı Tedavisi

Sırt fıtığı, omurga disklerinin yapısal bozulmasıyla ortaya çıkan ve gövde ile kaburgalar arasında ağrıya yol açabilen bir rahatsızlıktır. Tedavide amaç, ağrıyı azaltmak, hareketliliği korumak ve yaşam kalitesini artırmaktır. Erken dönemde uygulanan uygun yaklaşımlar, ilerlemeyi yavaşlatabilir ve cerrahiye ihtiyaç duymadan şikâyetlerin kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.

Sırt Fıtığı Nedir?

Sırt fıtığı, tıbbi adıyla torakal disk hernisi, omurgadaki disklerin zayıflayıp yerinden kayması sonucu sinir dokusuna baskı yapmasıyla gelişen bir rahatsızlıktır. Torakal bölge, omurganın göğüs kafesini oluşturan kısmıdır ve bu bölgede disk fıtığı bel ve boyun fıtığına göre daha nadir görülür.

Diskler, omurlar arasında yastık görevi görerek hareketi kolaylaştırır ve yükün dengeli taşınmasını sağlar. Ancak diskin dış kısmı zayıflayıp iç kısmı dışarıya taşarsa, sinir köklerine ya da omurilik kanalına baskı yapabilir. Bu durum, sırt bölgesinde ağrı, gövde hareketlerinde kısıtlılık ve bazen kollara ya da kaburgalara yayılan ağrılarla kendini gösterebilir. İleri vakalarda sinir basısına bağlı uyuşma veya güç kaybı da yaşanabilir.

Sırt Fıtığı Nasıl Anlaşılır?

Sırt fıtığı, genellikle bel ve boyun fıtığına göre daha az görülse de yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Erken dönemde belirtileri fark etmek, ilerlemenin önlenmesi açısından önemlidir. Bu rahatsızlık çoğunlukla sırt bölgesinde lokalize ağrılarla kendini gösterir. Ağrı bazen gövdeye, kaburgalara ya da göğüs bölgesine yayılabilir. Uzun süreli oturma, ağır kaldırma veya ani hareketler şikâyetleri artırabilir. İleri evrelerde sinir basısına bağlı uyuşma, karıncalanma ve kas güçsüzlüğü de ortaya çıkabilir.

 Sırt Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Sırt fıtığının belirtileri kişiden kişiye değişebilir ancak en sık karşılaşılan bulgular şunlardır:

• Sırt bölgesinde sürekli veya hareketle artan ağrı
• Gövde ve kaburgalara yayılan ağrı hissi
• Uzun süreli oturma ya da ayakta kalma sonrası artan rahatsızlık
• Eğilme veya dönme gibi gövde hareketlerinde zorlanma
• Göğüs bölgesine yansıyan baskı ya da ağrı
• Sinir basısına bağlı kollar veya gövde boyunca uyuşma, karıncalanma
• Kaslarda güçsüzlük veya esneklik kaybı
• İleri vakalarda denge problemleri ya da yürümede zorluk

Belirtiler başka omurga hastalıklarıyla karışabileceği için kesin tanı yalnızca görüntüleme yöntemleri ve uzman hekim muayenesiyle konulabilir.

Sırt Fıtığı Neden Olur?

Sırt fıtığı, omurga disklerinin zamanla zayıflaması veya ani baskılara maruz kalması sonucunda ortaya çıkar. Diskin dış kısmı (anulus fibrozus) yıprandığında içteki jelimsi yapı (nükleus pulposus) dışarı taşar ve sinirlere ya da omuriliğe baskı yapar. Bu durum ağrıya, hareket kısıtlılığına ve nörolojik şikâyetlere yol açabilir. Sırt fıtığının yaygın görülen başlıca nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Yaşlanma: Disklerin esnekliğini kaybetmesi ve yapısal olarak zayıflaması
• Tekrarlayan zorlanmalar: Ağır kaldırma, ani dönme hareketleri veya uzun süre yanlış postür
• Travmalar: Düşme, kaza veya ani darbeler sonucu disk hasarı
• Fazla kilo: Omurgaya binen yükün artmasıyla disklerin zorlanması
• Genetik faktörler: Ailede disk problemleri öyküsü olan kişilerde riskin yüksek olması
• Diğer omurga sorunları: Skolyoz veya kifoz gibi yapısal bozuklukların ek yük oluşturması

Bu nedenlerin birleşmesi, sırt fıtığının gelişme riskini artırır. Özellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülür.

Sırt Fıtığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Sırt fıtığı tedavisinde amaç ağrıyı azaltmak, omurilik ve sinirler üzerindeki baskıyı kontrol altına almak ve hastanın günlük yaşamını kolaylaştırmaktır. Tedavi süreci, hastalığın şiddetine ve kişinin yaşam tarzına göre planlanır. Çoğu durumda ilk adım konservatif yöntemlerdir; bunlar egzersiz, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisini kapsar. Daha ileri vakalarda ise girişimsel veya cerrahi yöntemler düşünülebilir.

Sırt Fıtığı Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Sırt fıtığının tedavi yöntemleri aşamalı şekilde uygulanır. Hafif ve orta şiddetli vakalarda yaşam tarzı düzenlemeleri ve fizik tedavi ön plandayken, ileri vakalarda daha invaziv çözümler gerekebilir.

• Yaşam tarzı değişiklikleri: Düzenli egzersiz, doğru postür, ağır kaldırmaktan kaçınma ve kilo kontrolü omurga sağlığını destekler.
• Fizik tedavi: Kasların güçlendirilmesi, esnekliğin artırılması ve duruşun düzeltilmesi için özel programlar uygulanır.
• İlaç tedavisi: Ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar kısa süreli şikâyetlerin kontrolünde faydalı olabilir.
• Epidural enjeksiyonlar: Kortikosteroid enjeksiyonları sinir basısına bağlı ağrıyı geçici olarak hafifletebilir.
• Destekleyici yöntemler: Sıcak-soğuk uygulamaları, korse kullanımı ve ergonomik düzenlemeler ağrı yönetimini kolaylaştırır.
• Cerrahi yöntemler: Sinir basısının ciddi olduğu ve diğer tedavilere yanıt alınmadığı durumlarda disk cerrahisi gündeme gelir.

Tedavi planı kişiye özel olmalı, hekim muayenesi ve görüntüleme sonuçlarıyla birlikte şekillendirilmelidir.

Sırt Fıtığı Egzersizleri Nelerdir?

Sırt fıtığı egzersizleri, omurga çevresindeki kasları güçlendirmeyi, esnekliği artırmayı ve diskler üzerindeki baskıyı azaltmayı amaçlar. Düzenli ve kontrollü yapılan egzersizler, hem ağrıyı hafifletmeye hem de ilerlemeyi yavaşlatmaya yardımcı olabilir. Ancak her egzersiz herkes için uygun olmayabilir; bu nedenle hareketler mutlaka uzman önerisiyle yapılmalıdır.

Önerilen bazı egzersizler:

• Kedi-inek hareketi: Dört ayak pozisyonunda sırtı yukarı doğru kamburlaştırın, sonra yavaşça aşağı doğru indirin.
• Köprü egzersizi: Dizler bükülü sırt üstü yatın, kalçanızı yukarı kaldırarak vücudu düz bir çizgi haline getirin.
• Diz göğse çekme: Yatar pozisyonda tek dizinizi göğsünüze doğru çekin, kısa süre bekleyip bırakın.
• Pelvik tilt (pelvis kaldırma): Sırt üstü yatarken belinizi yere bastırıp pelvisinizi hafifçe kaldırın.
• Yan plank: Yan pozisyonda dirseğinizin üzerinde destek alarak gövdenizi yukarı kaldırın, kısa süre koruyun.

Egzersizler ağrıya yol açacak şekilde yapılmamalı, yavaş ve kontrollü hareket edilmelidir. Düzenli tekrarlarla kas desteği artar ve omurga sağlığı korunur.

Sırt Fıtığında Proloterapi Tedavisi

Sırt fıtığında proloterapi tedavisi, destekleyici bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Bu yöntem, omurga çevresindeki bağ dokularının güçlenmesine katkı sağlayarak omurganın stabilitesini artırabilir. Böylece fıtığa bağlı ağrıların hafifletilmesine ve hareket kabiliyetinin korunmasına yardımcı olabilir.

Sırt Fıtığında Prolozon Tedavisi

Sırt fıtığında prolozon tedavisi, destekleyici bir yöntem olarak ele alınabilir. Bu yaklaşım, omurga çevresindeki dokuların dolaşımını artırmaya ve iyileşme süreçlerini desteklemeye yardımcı olabilir. Böylece fıtığa bağlı ağrıların hafifletilmesine, kas gerginliğinin azaltılmasına ve hareket kabiliyetinin korunmasına katkı sağlayabilir.

Sırt Fıtığında PRP Tedavisi

Sırt fıtığında PRP tedavisi, destekleyici bir yöntem olarak düşünülebilir. Kişinin kendi kanından elde edilen trombosit açısından zengin plazma, omurga çevresindeki dokulara uygulandığında iyileşme süreçlerini uyarabilir. Bu yaklaşım, fıtığa bağlı ağrıların hafifletilmesine ve hareket kabiliyetinin korunmasına katkı sağlayabilir.

Sonuç

Sırt fıtığı, omurga disklerinin yapısal bozulmasıyla gelişen ve günlük yaşamı olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır. Belirtiler çoğunlukla sırt ağrısı, gövde hareketlerinde kısıtlılık ve sinir basısına bağlı uyuşma ya da güç kaybı şeklinde ortaya çıkar. Erken tanı ve uygun tedavi, ilerlemeyi yavaşlatmak ve cerrahiye gerek kalmadan yaşam kalitesini artırmak açısından önemlidir.

Tedavide yaşam tarzı düzenlemeleri, egzersiz ve ilaç tedavisi temel adımlardır. Daha ileri vakalarda enjeksiyonlar veya cerrahi seçenekler gündeme gelebilir. Destekleyici yöntemler arasında proloterapi, prolozon ve PRP tedavileri; sırt fıtığına bağlı ağrıların hafifletilmesine ve omurga sağlığının desteklenmesine katkı sağlayabilir. Ancak bu yaklaşımlar her hastada aynı sonucu vermeyebilir ve mutlaka uzman hekim değerlendirmesiyle planlanmalıdır.

Kaynakça

J Nat Sci Biol Med –  Ozone therapy: A clinical review

G Filardo, E Kon, A Roffi, B Di Matteo, M L Merli, M Marcacci –  Platelet-rich plasma: why intra-articular? A systematic review of preclinical studies and clinical evidence on PRP for joint degeneration